Proteinetan oinarritutako argiztapenari buruzko ikerketa-talde batek Royal Society of Chemistry-ren Horizonte Berria sari ospetsua irabazi du
Technische Universität München, Universität Erlangen-Nürnberg, CIC biomaGUNE eta Materialen Fisika Zentroa, Euskal Herriko Unibertsitatearen (UPV/EHU) eta Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Nagusiaren (CSIC) zentro mistoa, osatzen duten nazioarteko ikerketa-taldeak Royal Society of Chemistryko kimika Dibisioaren Horizonte Saria (Stephanie L Kwolek saria) irabazi du.
ARTIBLED powered BioLED
Taldeak proteina fluoreszenteak estaldura polimerikoetan egonkortzeagatik eta oinarri biologikoko argiztapen-teknologian erabiltzeagatik jasotzen du saria. Taldeak arlo horretan egindako ahaleginak Europako Batzordeak aitortu eta finantzatu zituen, Fet-OPEN proiektu baten bidez. Proiektu horrek 2,5 milioi euro baino gehiagoko laguntza jaso zuen proiektua garatzeko, Engineered ARTIficial proteins for Biological Light-Emitting Diodes (ARTIBLED) izenburupean.
Horizon Sariek zientzia kimiko garaikiderik zirraragarriena ospatzen dute, ikerketaren eta berrikuntzaren abangoardian, zientzia modernoa eta horrek munduaren hobekuntzan duen eragina hobeto islatzeko. Sariak talde edo kolaborazioentzat dira, eta norabide eta aukera berriak zabaltzen dituzte beren arloan, garapen zientifiko berritzaileen bidez.
Saria jaso ondoren, Ruben D. Costa ikerlariak, proteinetan oinarritutako argiztapen-ekipokoak, honako hau adierazi zuen: “Horizonte 2021 Sariak oso ondo nabarmentzen ditu argiztapen artifizialaren kontzeptu berri bati forma emateko egin ditugun ahaleginak. Segurtasunak, eraginkortasunak eta egonkortasunak bultzatu dute gure gizarte teknologikoa. Iraunkortasuna da gure hurrengo urrats handia “.
Pedro Braña Coto, CSICeko ikertzailea CFMn, eta saritutako taldeko kideak azaltzen du: “Argi diodo igorle jasangarriak, egonkorrak eta errendimendu handikoak sortu ditugu, proteina fluoreszenteak erabiliz kolore-iragazki gisa”.
Biologian, fotoluminiszentzia bikaina duten proteina fluoreszenteak daude, baina ez dira egonkorrak zelulatik kanpo.
Braña Coto doktoreak gehitzen du: “Gure taldeak metodo bat garatu du proteinak pelikula polimeriko lehorretan egonkortzeko, eta beren propietate fotoluminiszenteak mantentzen dituzte aplikazio teknologikoak ahalbidetzeko behar adina denboran”.
ARTIBLED materiale polimerikoak martxan
Proteinak babesten dituen polimeroaren propietateek ere hainbat aplikaziotan erabiltzeko aukera ematen dute. Proteina fluoreszente horiek LEDak fabrikatzeko erabiltzen direnean, egungo LEDak baino errendimendu handiagokoak, eraginkorragoak eta jasangarriagoak dituzte. Led argiztapen tipikoak itrio-aluminiozko granate dopatuak erabiltzen ditu, zerioarekin edo kadmioan oinarritutako puntu kuantikoekin. Horiek arriskutsuak dira ingurumenerako, fabrikatzeko garestiak, eta oligoelementuen mende daude, birziklatzeko metodo eraginkorrik gabe. LED horiek proteina fluoreszenteekin egindako beste batzuekin ordezkatzea, beraz, jasangarriagoa izango litzateke.
Nazioarteko taldeak biologiaren eta optoelektronikaren arteko zubi bat sortu du, eta horrek aukera eman die beste ikertzaile batzuei proteina fluoreszenteetan oinarritutako gailu energetikoak ikertzeko eta egonkortzeko teknika berriak erabiltzeko. Argiztapen-aplikazioez gain, bio-LED horiek potentziala dute diagnostiko medikoan eta erreakzio industrialen katalisian erabiltzeko.
Dr. Helen Pain , Royal Society of Chemistry-ko zuzendari exekutiboaren hitzetan:
“Proteinetan oinarritutako argiztapen-taldearen lorpen harrigarriak inspiratzaileak baino ez dira, eta plazer eta ohore handia da guretzat, merezitako sari honekin aitortzea”.
Royal Society of Chemistry sariek 150 urte baino gehiago daramatzate zientzia kimikoen bikaintasuna aitortzen. Sari hauekin, 2019an, antolakuntzak bere historian zehar zientzia modernoa hobeto islatzeko diseinatutako kartera honen berrikuspen handiena iragarri zuen.
Gizarte Erantzukizunaren sari-zorroari buruzko informazio gehiago: rsc.li/prizes.