Zortzigarren urtez jarraian, CFMk, Kutxa Fundazioarekin lankidetzan, Qué sabemos de… zikloa aurkeztuko du Donostian. Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenak (CSIC) sustatutako dibulgazio-hitzaldi sorta bitxi hau gizakiaren berezko jakin-minean oinarrituta dago, eta zientziaren eta haren dibulgazioaren arloko profesionalak ditu.

Edizio hau aurkezten dugu, etorkizuna eraldatzeko orainari forma ematen ari zaion puntako zientziarekin 4 hitzordurekin. Gainera, hitzaldiekin batera, parekoen arteko elkarrizketa egingo da, egiten duten zientzia ez ezik, zientzia egiten duten pertsonak ere zuzenean ezagut ditzagun.

SARRERA LIBREA LEKUA BETE ARTE

Fisika kuantikoa: exitoak, aplikazioak eta erronkak

Hizlaria: Sara Catalano

Solaskidea: Gabriel Molina Terriza

Abenduak 10

17:30 (bisita gidatua CFMra BETE DA)

18:3o (hitzaldia)

Lekua: Centro de Física de Materials 

HITZALDIRAKO SARRERA LIBREA AFOROA BETE ARTE

“Kuantiko” hitza gero eta gehiago entzuten da termino ugariei lotuta: ordenagailua, medikuntza, komunikazioa… Baina, zer esan nahi du “kuantikoa” k? Zertarako behar dugu fisika kuantikoa eta zergatik jarraitzen dute zientzialariek ikertzen? Galdera horiei erantzuten saiatuko gara, eta ikasiko dugu “kuantiko” hitz arraroak gure errealitateak nola funtzionatzen duen hobeto ulertzen laguntzen digula eta, agian, gure etorkizuna modelatzen lagun diezagukeela. Efektu kuantiko harrigarri batzuk zein baldintzatan ikus eta kontrola daitezkeen ulertzen saiatuko gara, eta fisika kuantikoaren arloan ikerketak dituen erronka premiazkoenak eta gaur-gaurkoak zeintzuk diren azalduko dugu

Sara Catalano

Sara Catalano Ikerbasque Research Fellow da Materialen Fisika Zentroan. Bere ikerketa material supereroaleen eta magnetikoen arteko interfazeetan oinarritutako gailu kuantikoen diseinuan eta garapenean oinarritzen da. Fisikako doktoretza lortu zuen Genevako Unibertsitatean 2017an. Ondoren, Suitzako Zientziarako Fundazio Nazionalaren beka bat eta Marie Curie ekintza bat jaso zituen, CIC nanoGUNE ikerketa-zentroan jarduera zientifikoarekin jarraitzeko. 2023an Teknologia Kuantikorako Materialen laborategian sartu zen MPC-CFMn, eta gaur egun teknologia kuantiko berrien garapenean lan egiten du.

Gabriel Molina Terriza

Gabriel Molina Terriza Ikerbasque Ikerketa irakaslea da Donostiako Materialen Fisika Zentroan. 2009tik 2017ra, irakasle asoziatu gisa lan egin zuen Macquarie Unibertsitatean, Sydneyn; 2015ean, Macquarieko Zientzia eta Teknologia Kuantikoko Ikerketa Zentroko zuzendari eta Departamentuko Ikerketa zuzendari ere izendatu zuten. Beren ikerketa-taldean, eskala nanometrikoan argiaren eta materiaren arteko elkarrekintzak aztertzen dituzte, metrologia kuantikoan, informazio kuantikoan eta nanofotonikoan aplikazioetan oinarrituta. Adituak dira argiaren propietate espazialak erabiltzen materiaren propietateak argitzeko, kriptografia kuantikoko eta metrologia kuantiko eta klasikoko protokoloak ezartzeko. Hainbat beka entzutetsu jaso ditu bere ibilbidean zehar: Ikerbasque Ikerketa Katedra, Future Fellowship (Australiako Ikerketa Kontseilua), ICREA Jr (ICREA Fundazioa), Ramón y Cajal (Espainiako Ministerioa), Marie Curie (Europako Ikerketa Kontseilua), besteak beste. Teknologia Kuantikoen arloko erakunde ospetsuenetako batzuetan ere lan egin du, hala nola Vienako Unibertsitatean, Zeilinger Nobel Saridunaren, Singapurren (ANU) eta Bartzelonan (ICFO). 70 artikulu baino gehiago idatzi ditu nazioarteko aldizkarietan. Horietako batzuek komunikabideen arreta erakarri dute (irratia, telebista, egunkariak eta zientzia-dibulgazioko aldizkariak).

Carlos Pobes

CSICeko zientzialari titularra INMAn (Aragoiko Nanozientzia eta Materialen Institutua) eta zientzia-dibulgatzailea. Astropartikula-fisikaria, Zaragozako Unibertsitatean doktore, Canfranc-eko Lurpeko Laborategian materia iluna zuzenean detektatzeari buruzko tesi batekin. Aragoiko TV En Ruta con la Ciencia saioko aurkezle eta aholkulari zientifikoa izan zen, 2015 eta 2021 artean eman zuten eta hainbat lehiaketatan saritu zuten. 2024an estreinatutako “Cazando lo invisible” dokumentalaren gidoigilea ere bada, eta Kosmosaren alde ilunenetik bidaia paregabea proposatzen digu. 2011n nazioartean IceCube esperimentua zaintzeko aukeratua izan zen, munduko neutrinoen teleskopio handiena, Hego Poloan. Esperientzia hori www.eldiamaslargodemivida.com blogean kontatu zuen. Gaur egun, material supereroaleetan oinarritutako erradiazio-sentsoreak garatzen ditu, astrofisikan, materialen zientzian edo teknologia kuantikoetan aplikazioak dituztenak. Eta dibulgazio-jarduerak eta mendietan korrika egiteko zaletasuna uztartzen jarraitzen du.

Leire Larizgoitia Arcocha

Leire Larizgoitia Donostia International Physics Center-en (DIPC) doktoratu aurreko ikerlaria da. Bere ikerketa neutrinoen fisika esperimentalean oinarritzen da, zehazki detektagailuen garapenean. Horretarako, neutrinoen hainbat esperimentutan parte hartzen du, hala nola NuESS European Spallation Source-n (Lund, Suedia) eta NEXT Canfranc-eko Lurpeko Laborategian (LSC).

Fisikako karreran (UPV/EHU) Queen ‘s-eko (Kanada) unibertsitatean egonaldi bat egin zuen eta, ondoren, masterra lortu zuen Valentziako Unibertsitatean. CERNen eta DIPCn praktikak egiteko aukera izan zuen. 2022an Eusko Jaurlaritzaren doktoratu aurreko beka lortu zuen bere tesia DIPCn egiteko, eta 2023an Fulbright beka jaso zuen Chicagoko Unibertsitatean egonaldi bat egiteko eta neutroi-kamera bat garatzeko.

Lara Lloret Iglesias

Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) zientzialari titularra, partikulen fisikako doktoretza lortu zuen Oviedoko Unibertsitatean, CERNen Higgs bosoia bilatzen lan eginez. Gaur egun, IFCAko Konputazio Aurreratuko taldean lan egiten du, eta Deep Learning aplikazioak garatzen espezializatu da, batez ere osasunaren alorrera bideratuak, eta, bereziki, irudi medikora. Kantabriako Unibertsitateak eta Menéndez Pelayo Nazioarteko Unibertsitateak antolatutako Datu Zientziako Masterraren zuzendaria da, eta AIHUB.CSICeko batzorde exekutiboko kidea da. Batzorde hori CSICeko zentroen lankidetza zientifikoko sare bat finkatzeaz arduratzen da, IAk etorkizunera begira dituen erronkei heltzeko. “Inteligencia Artificial y Medicina” liburua argitaratu du Catarata argitaletxean.

Koldo Garcia Etxebarria

Koldo García, Biogipuzkoa Ikerketa Sanitarioko Institutuko Dibulgazio eta Kultura Zientifikoko arduraduna, Biologian lizentziatua eta Genetikan doktorea da. Besteak beste, informazio genetikoa erabili du gaixotasun gastrointestinalak ikertzeko. Gainera, ibilbide luzea du zientzia-dibulgazioan, komunikabideetan kolaboratzen du eta hainbat formatutan hitzaldiak ematen ditu.

Ignasi Bartomeus

Ignasi Bartomeus ikertzailea da Sevillako EBD-CSICen (Doñanako Estazio Biologikoa). Aldaketa globalaren faktoreek komunitateen egituran eta osaeran nola eragiten duten eta inpaktu horiek ekosistemen funtzionamenduan eta egonkortasunean nola eragiten duten ulertu nahi duen ekologoa da. Landareen eta polinizatzaileen komunitateekin lan egitea gustatzen zaio, lurzoruaren erabilera-aldaketari, klima-berotzeari edo inbasio biologikoei erantzun konplexuak ematen dizkietelako, eta ekosistemaren funtzio kritikoa, polinizazioa, kapsularatzen dutelako.

Beatriz Díaz Martín

Biologian doktorea Euskal Herriko Unibertsitate Publikoan, Entomologian espezialitatearekin. EAEko odonatu eta kakalardo saproxilikoen kontserbazio-egoeraren ebaluazioan eta jarraipenean lan egiten du, eta, berriki, polinizatzaileekin. Era berean, sailaren jarduera zabaltzeaz eta hedatzeaz arduratzen da, eta Entomologiaren inguruko dibulgazio-izaera nabarmeneko eta herritarren partaidetzako proiektuak garatu ditu.

ANTOLAKUNTZA

KOLABORATZAILEAK